اگر چک برگشت بخورد چه مجازاتی دارد

مجازات چک برگشتی بسته به شرایط مختلف، از جمله مبلغ چک، تعداد چک‌های برگشتی صادرکننده و قوانین جاری، متفاوت است. در اینجا به طور کلی به بررسی مجازات‌های چک برگشتی می‌پردازیم:

**1. مجازات‌های حقوقی (مطالبه وجه چک):**

* **دریافت مبلغ چک:** دارنده چک می‌تواند با مراجعه به دادگاه، نسبت به مطالبه وجه چک، خسارت تاخیر تادیه (از تاریخ چک تا زمان وصول) و هزینه‌های دادرسی اقدام کند.
* **توقیف اموال:** پس از صدور حکم قطعی، دارنده چک می‌تواند با معرفی اموال صادرکننده چک، نسبت به توقیف و فروش آن‌ها برای وصول طلب خود اقدام کند.
* **ممنوع‌الخروجی:** در صورتی که مبلغ چک قابل توجه باشد، دارنده چک می‌تواند با ارائه درخواست به دادگاه، نسبت به ممنوع‌الخروج کردن صادرکننده چک اقدام کند.

**2. مجازات‌های کیفری (در صورت وجود شرایط خاص):**

* **صدور چک بلامحل (بدون داشتن موجودی کافی):** طبق قانون صدور چک، اگر صادرکننده چک، آگاهانه و با سوءنیت اقدام به صدور چکی کند که در حساب بانکی او موجودی کافی برای پرداخت آن وجود نداشته باشد، مرتکب جرم صدور چک بلامحل شده است. مجازات این جرم به شرح زیر است:
* **مبلغ چک تا 100 میلیون ریال:** حبس تا شش ماه.
* **مبلغ چک از 100 میلیون ریال تا 500 میلیون ریال:** حبس از شش ماه تا یک سال.
* **مبلغ چک بیشتر از 500 میلیون ریال:** حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال.
* **جعل چک:** اگر صادرکننده چک، اقدام به جعل امضا، تاریخ یا مبلغ چک کند، مرتکب جرم جعل شده و مجازات‌های سنگین‌تری در انتظار او خواهد بود.
* **کلاهبرداری:** اگر صادرکننده چک با توسل به مانورهای متقلبانه، اقدام به دریافت مال از دارنده چک کند و سپس چک بی‌محل صادر کند، مرتکب جرم کلاهبرداری شده و مجازات‌های مربوط به این جرم بر او اعمال خواهد شد.

**نکات مهم:**

* **قانون جدید چک (اصلاحیه قانون صدور چک سال 1397):** این قانون تغییراتی در روند صدور و وصول چک ایجاد کرده است. به عنوان مثال، چک‌های صیادی (چک‌های بنفش‌رنگ) برای جلوگیری از صدور چک‌های بلامحل طراحی شده‌اند و فرآیند ثبت و انتقال آن‌ها در سامانه صیاد انجام می‌شود.
* **تفاوت چک حقوقی و کیفری:** برای اینکه یک چک قابلیت تعقیب کیفری داشته باشد، باید شرایط خاصی وجود داشته باشد، از جمله اینکه چک باید فاقد وعده پرداخت مشروط باشد و صادرکننده باید آگاهانه و با سوءنیت اقدام به صدور چک بی‌محل کرده باشد. در غیر این صورت، دارنده چک فقط می‌تواند از طریق حقوقی نسبت به مطالبه وجه چک اقدام کند.
* **مهلت شکایت کیفری:** دارنده چک برای شکایت کیفری، شش ماه از تاریخ صدور چک یا شش ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت فرصت دارد.
* **اثبات سوءنیت:** اثبات سوءنیت صادرکننده چک بر عهده دارنده